آمار فرزندآوری یکی دو ساله بالا نمیرود/شیب نزولی رشد جمعیت کم شده
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۴۱۱۳۹
روزنامه همشهری؛ گروه خانواده- سحر جعفریان: اوایل دهه ۹۰ بود که ساز ناکوک آمار جمعیت در ایران، به گوش رسید. آماری که تا پیش از آن به اعتبار فراوانی جمعیتِ جوان و فعال، در هرم سنی کشورحسابی خوش میدرخشید و به نوعی، از مهمترین مولفههای اقتدار، توسعه و پایداری در پیشرفت محسوب میشد. این آمار جمعیتی امیدبخش که در گذار از فراز و فرودهای مهم تاریخی مانند جنگهای جهانی، مبارزات انقلابی و ۸ سال دفاع مقدس، دچار کمینه رویههای نزولی شده بود، قافیه را به سیاستهای تحدید جمعیت با شعار معروف فرزند کمتر زندگی بهتر باخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تولد یک قانون
حمایت از خانواده و جوانی جمعیت براساس اصل ۸۵ قانون اساسی پس از کسب موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت ۷ سال، در دهم آبان ۱۴۰۰ به تأیید شورای نگهبان رسید. در گام نخست، ستاد ملی جمعیت با ۲۴ عضو (رئیس جمهور، دبیر ستاد، وزرای کشور بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم، تحقیقات و فناوری، ورزش و جوانان، راه و شهرسازی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و ارتباطات و فناوری، سازمان صدا و سیما، برنامه و بودجه کشور، تبلیغات اسلامی و پزشکی قانونی کشور و همچنین، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری یا دستگاه مرتبط، مدیر حوزههای علمیه، دادستان کل کشور، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی، دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس سازمان بسیج مستضعفین) تشکیل شد. این ستاد وظیفه دارد ضمن تدوین برنامه کلان جمعیتی، میان نهادهای مرتبط با موضوع جوانی جمعیت و خانواده هماهنگی ایجاد کند و ناظر باشد.
جوانههای قانون جوانی جمعیت
برای بررسی دقیق تر موضوع، از ابزار آمار بهره میگیریم. «هاشم کارگر»، رئیس سازمان ثبت احوال کشور در این باره میگوید:«نرخ موالید در سال ۱۴۰۰ که از نیمه دوم آن، قانون جوانی جمعیت در دستور کار دولت قرار گرفت یک میلیون و ۱۱۶ هزار و ۲۱۱ نفر بود. این آمار در سال ۱۴۰۱ نیز یک میلیون و ۷۵ هزار و ۳۸۱ نفر ثبت شده و در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۲ هم به رقم ۳۳۸ هزار و ۶۰۱ نفر رسیده است.» کارگر توضیح میدهد:« توجه به این نکته ضروریست که با توجه به ابلاغ قانون جوانی جمعیت از اواسط سال ۱۴۰۰ از شتاب نزولی آمار جمعیتی کشور نسبت به سنوات پیش از آن به طور چشمگیری کاسته شد.» «امیرحسین بانکیپورفرد»، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی در هجدهمین جلسه قرارگاه جوانی جمعیت و سلامت خانواده که ۱۹ تیرماه برگزار شده بود، گفت:« نرخ باروری در ۳۰ سال گذشته کاهشی بوده و امسال نخستین سالیست که رو به افزایش گذاشته و از ۱.۶۵ به ۱.۶۶ رسیده است. در جلسهای که با سازمان ثبت احوال و مرکز آمار ایران داشتیم، بر پایه آمار جدید، بعد از ۳۰ سال که موالید فرزند سوم و چهارم در کشور روند کاهشی داشته، امسال موالید فرزندان سوم و چهارم در کشور افزایش یافته است. همچنین موالید گروه سنی بالای ۳۵ تا ۴۰ سال و ۴۰ تا ۵۰ سال افزایش یافته است.» وحید کریمی، کارشناس جمعیت در این ارتباط می گوید: «کاهش نرخ جمعیت در بیش از ۸۰ درصد از کشورهای جهان در حال تبدیل به بحران است. واضح است که برای مدیریت این بحران، سیاستها و برنامههای متناسب با بافت اجتماعی، اقلیمی، اقتصادی و سیاسی هر کشور وجود دارد و واضح تر اینکه برای اثربخشی آنها به زمان نیاز است. البته از بسیج همگانی و فوریتپذیری در اجرای آنها نیز نباید غافل شد. جمعیت یک سرزمین طی یک یا دو سال پیر نمیشود که انتظار داشته باشیم طی یک یا دو سال، جوان شود.»
آمار، امیدبخش و طلاییتر میشد اگر...
در بازه زمانی یک سال نخست اجرای قانون جوانی جمعیت، ارقامِ آمارهای مرتبط با آن میتوانستند امیدبخشتر هم به ثبت رسند اگر همه مسئولان با همه ظرفیت به میدان آیند. این نکته برگرفته از گزارش مشترک کمیسیونهای فرهنگی، اجتماعی و بهداشت و درمان است که با موضوع بررسی عملکرد دستگاههای مسئول در اجرای قانون جوانی جمعیت که حدود یک سال بعد از ابلاغ آن به سازمانهای دولتی، در صحن مجلس شورای اسلامی قرائت شد. بر مبنای این گزارش، از ۴۳ دستگاه مسئول اجرای احکام قانون جوانی جمعیت فقط ۲۰ دستگاه گزارشهایی از عملکرد خود ارائه کرده بودند. همچنین در این گزارش مشخص شده بود که بودجه مورد نیاز برای اجرای همه بندها و احکام سیاستهای جمعیتی، به قدر کفایت تامین نیست و سازمان برنامه و بودجه باید بیش از گذشته، اهتمام ورزد. عدم تعریف منابع پایدار مالی شاید یکی از مهمترین دلایل تاخیر در اجرای فرآیند واگذاری زمین رایگان به خانوادههای دارای ۳ فرزند و بیشتر در کلانشهرهایی مانند تهران باشد و از جمله دلایل کند بودن سرعت پرداخت وامهای قرضالحسنه فرزندآوری نیز محسوب شود.
همه اعدادِ یک قانون
با این حال قرارگاههای جمعیتی سازمانهای دولتی مسئول، روزانه اخبار مثبت و فراوانی از عملکرد خود در راستای جوانی جمعیت منتشر میکنند. «امید قالیباف»، سخنگوی وزارت صمت گفت:« امتیاز خرید ویژه خودرو در سال ۱۴۰۱ برای بیش از ۱۰۰ هزار مادر متقاضی که از سوی شرکتهای سازنده، مجوز فروش خودرو را نیز پیش از تحویل داشتند، فراهم شد. ۳۰ هزار مادر متقاضی نیز در سامانه یکپارچه عرضه خودرو ثبت نام کردهاند.» «مهرداد بذرپاش»، وزیر راه وشهرسازی اعلام کرد: «واگذاری زمین به ۴۰۰ هزار متقاضی در هدفگذاری دولت قرار دارد که البته در راستای طرح جوانی جمعیت ۷۰ هزار قطعه زمین هدفگذاری شده است.» همچنین با توجه به گزارش سالانه منتشر شده از سوی بانک مرکزی، از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۲ به یک میلیون و ۹۶۳ هزار و ۲۹۰ نفر تسهیلات بانکی ازدواج و از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا پایان خرداد ۱۴۰۲ به ۹۶۵ هزار و ۲۴۲ نفر تسهیلات بانکی فرزندآوری پرداخت شده است. در حوزه امتیازبخشی به احکام اداری و استخدامی نیز توفیقات فراوانی از جمله اعمال دورکاری دوران بارداری، افزایش مرخصی زایمان، مرخصی استعلاجی مادران دارای کودک زیر ۷ سال، حذف شیفتهای کاری دشوار و کاهش سن بازنشستگی مادران شاغل، حاصل شده که هر یک به نوبه خود تاثیر امیدبخشی در موضوع فرزندآوری خواهند داشت. از سوی دیگر، برخی موانع موجود بر سر راه دریافت تسهیلات تشوقی که باعث گلایهمندی خانوادههای متقاضی شده بود نیز با هدف افزایش نرخ موالید یا رفع شدهاند و یا در حال پیگیری هستند. به عنوان مثال یکی از شروط لازم برای دریافت زمین رایگان این بود که خانواده متقاضی، پیشتر از خدمات مسکن مهر استفاده نکرده باشد که این شرط با توجه به مسائل احتمالی در ارتباط با تملک، حذف شد. از سویی دیگر، در صورت وقوع طلاق یا فوت پدر فرزند اگر حضانت با مادر باشد، تسهیلات به مادر پرداخت میشود. در مواردی که مادر بدسرپرست باشد یابه هر دلیلی، سرپرستش حضور نداشته باشد، مادر میتواند دریافت کننده تسهیلات بانکی باشد.
زیرساخت فرهنگی و آموزشی، پیشنیاز وام و خانه است
«انسیه خزعلی»، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در دولت سیزدهم برای اثربخش بودن قانون جوانی جمعیت و افزایش نرخ موالید به خبرنگار همشهری میگوید:« حمایتهای اقتصادی را باید پیش از هر اقدامی با پیوستها و زیرساختهای فرهنگی و آموزشی همراه کنیم. اینکه زوجی تمایل به فرزندآوری ندارند فقط معطوف به اشتغال، مسکن و درآمد نیست. بلکه نوع نگرش و آموزههای فرهنگی آنها که در اغلب موارد متاثر از فردگرایی و رسانه است نیز در این مسئله مهم، تاثیرگذار است. چه بسیار خانوادههایی که علیرغم مشکلات مالی، دارای ۳یا ۴ فرزند شاد و سلامت هستند و چه بسیار خانوادههایی که با درآمد بالا به تک فرزندی اعتقاد دارند. بنابراین، نهادینه کردن فرهنگ فرزندآوری، پیش نیاز اعطای انواع و اقسام تسهیلات اقتصادی و حمایتی است.» خزعلی همچنین میافزاید:« بهتر است برای فرهنگسازی در این رابطه از متناسبت بودن مختصات ظرفیتها و خدمات آغاز کنیم تا جامعه پذیرای آن باشد.»
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: خانواده طرح جوانی جمعیت جمعیت قانون جوانی جمعیت جوانی جمعیت خانواده ها افزایش نرخ نرخ موالید سال ۱۴۰۰
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۴۱۱۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دومین رویداد جایزه جوانی جمعیت در فارس برگزار میشود
ایسنا/فارس مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری فارس گفت: دومین رویداد جایزه جوانی جمعیت در ۷ محور خانواده، رسانه، سازمانهای مردم نهاد، دستگاههای اجرائی، شرکتها و مؤسسات خصوصی، مدیران و نخبگان برگزار میشود.
زهرا یقطین امروز، ۸ اردیبهشت در اولین جلسه استانی «خانواده و جوانی جمعیت» سال ۱۴۰۳ با اشاره به اجرای ماده ۱۹ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبنی بر اعطای جایزه به برترینها اعم از افراد و دستگاهها برای نیل به اهداف قانون، اظهار کرد: ستاد ملی جمعیت مکلف است به منظور اهدای سالانه جایزه ملی جوانی جمعیت نسبت به تدوین شاخصهای ارزیابی و سنجش به تفکیک بخشهای خانواده، رسانه، سازمانهای مردمنهاد، دستگاههای اجرائی، شرکتها و مؤسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اقدام کرده و بر اساس گزارش ارائه شده از نهادهای ذیربط مبنی بر اثر بخشی بر رشد ازدواج و فرزندآوری در جامعه مخاطب نسبت به اعطای جایزه ملی اقدام کند.
وی از جمله اهداف اهدای جایزه ملی جوانی جمعیت را ایجاد تغییر ملموس در رویدادهای حیاتی جمعیتی شامل ازدواج، موالید، طلاق و مرگ و میر در راستای رویکرد جوانی جمعیت، معرفی و ارتقای حداکثری شناخت آحاد مردم و مسئولان از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برشمرد.
یقطین افزود: از اهداف دیگر این طرح فراهمسازی شرایط برای گردهمایی و تبادل اندیشه بین صاحبنظران حوزه خانواده و جمعیت، ایجاد انگیزه و شوق آفرینشگری فرهنگی و هنری در خصوص ترویج فرهنگ ازدواج و فرزندآوری، ایجاد روحیه کار جمعی و زمینهسازی ظهور استعدادهای علمی، فرهنگی و هنری، ایجاد انگیزه و شوق تلاش در حوزههای مختلف علمی و فرهنگی کشور و فرهنگسازی در فضای عمومی و نظام بهداشتی کشور است.
مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری فارس با اشاره به امکان شرکت همزمان متقاضیان در هر ۲ سطح استانی و ملی، بیان کرد: مهلت ثبتنام تا ۱۰ اردیبهشت است و علاقهمندان میتوانند از طریق وبگاه رویداد به نشانی www.jameyat.ir ، در این رویداد شرکت کنند و یا با دبیرخانه استانی به شماره ۳۲۱۲۶۷۹۴ و ۳۲۱۲۶۷۹۵ تماس بگیرند.
وی اظهار امیدواری کرد: همانگونه که در سال گذشته کمیته استانی رویداد استان فارس در برگزاری اولین رویداد توسط ستاد ملی جمعیت شایسته تقدیر شناخته شد، در فرایند برگزاری دومین رویداد نیز همچنان افراد و مجموعههای شاخص در سامانه ثبتنام و به دبیرخانه معرفی شوند تا از چهرههای تأثیرگذار در حوزه جوانی جمعیت در استان به نحو شایسته تقدیر شود.
انتهای پیام